Səlahəddin Əyyubi kimdir? – Tarixin Əfsanəvi Lideri
Səlahəddin Əyyubi (1137-1193), həm hərbi lider, həm də dövlət başçısı kimi İslam dünyasının ən tanınmış şəxsiyyətlərindən biridir. Tam adı Əl-Nasir Səlahəddin Yusuf ibn Əyyub olan bu böyük şəxsiyyət, Əyyubilər sülaləsinin qurucusu olmuşdur. O, əsasən xristian dünyası ilə müsəlmanlar arasında baş verən Səlib yürüşləri dövründəki fəaliyyətləri ilə yadda qalıb.
Səlahəddin Əyyubi ədalətli hökmdar, müdrik diplomat və möhtəşəm sərkərdə kimi tarixə keçib. Onun liderliyi ilə müsəlmanlar xristianların nəzarətində olan Qüds şəhərini geri almışdır. Bu məqalədə onun həyatını, əməllərini və tarixi əhəmiyyətini araşdıracağıq.
Uşaqlıq və Gənclik İlləri
Səlahəddin Əyyubi 1137-ci ildə Tikrit şəhərində doğulub. O, kürd əsilli Əyyubi ailəsinə mənsub idi. Atası Nəcmiddin Əyyub və əmisi Əsədəddin Şirkuh Səlahəddinin həyatında böyük təsir göstərmişdir. Tikritdəki siyasi qarışıqlıqlar səbəbindən ailəsi Mosula köçmüşdür. Burada Səlahəddin ilk təhsilini almış, xüsusilə İslam hüququ, teologiya və hərbi strategiya sahəsində mükəmməl biliklər əldə etmişdir.
Səlahəddinin İlk Hərbi Fəaliyyətləri
Səlahəddin hərbi fəaliyyətə əmisi Əsədəddin Şirkuhun komandanlığı altında Misirdə başlamışdır. Fatimilər xilafətinin zəifləməsi ilə Misir siyasi baxımdan mühüm bir bölgəyə çevrilmişdi. 1169-cu ildə Səlahəddin Misirin veziri təyin edilmişdir. Onun bu dövrdəki əsas nailiyyətlərindən biri Fatimi xilafətinə son qoyaraq, bölgəni Abbasi xilafətinin nəzarətinə keçirmək olmuşdur.
Əyyubi Dövləti və Liderliyi
Səlahəddin Əyyubi, Misir üzərində güclü nəzarət qurduqdan sonra Suriya və digər müsəlman torpaqlarını birləşdirmək üçün çalışmışdır. O, İslam dünyasında birlik yaratmaq üçün həm diplomatik, həm də hərbi yollarla irəliləmişdir. Səlahəddin Əyyubi kimdir? sualına cavab olaraq onun yalnız hərbi lider kimi deyil, həm də güclü siyasi lider kimi tanındığını vurğulamaq lazımdır.
Əyyubilər dövləti onun səyi nəticəsində formalaşmış və bu dövlət müsəlmanların birliyini təmin etməkdə mühüm rol oynamışdır. O, müasirləri tərəfindən yüksək ədalət hissinə malik, təvazökar və mərhəmətli bir hökmdar kimi tanınmışdır.
Qüdsün Geri Alınması
Səlahəddinin həyatında ən əlamətdar hadisələrdən biri 1187-ci ildə Hittin döyüşü olmuşdur. Bu döyüşdə onun liderliyi ilə müsəlman qüvvələri səlibçilərə ağır zərbə vuraraq Qüdsü geri almışdır. Qüdsün geri alınması, müsəlman dünyası üçün tarixi əhəmiyyət kəsb edir. Səlahəddin bu döyüşdə nümayiş etdirdiyi strategiya və döyüş qabiliyyəti ilə əfsanəvi lider kimi tarixə düşmüşdür.
Maraqlıdır ki, Qüdsü geri aldıqdan sonra Səlahəddin şəhərdə yaşayan xristianlara qarşı humanist yanaşma nümayiş etdirmişdir. Onlara şəhəri tərk etmək və ya fidyə ödəməklə qalmalarına icazə verilmişdir. Bu, onun ədalətli və mərhəmətli lider obrazını daha da gücləndirmişdir.
Səlahəddinin Səlib Yürüşlərində Rolu
Səlahəddin Əyyubi səlib yürüşləri zamanı müsəlman dünyasının əsas lideri kimi çıxış etmişdir. Onun xristian sərkərdəsi III Riçardla apardığı müharibələr həm hərbi, həm də diplomatik baxımdan böyük əhəmiyyət kəsb edir. 1192-ci ildə Səlahəddin və III Riçard arasında bağlanmış müqavilə nəticəsində müsəlmanlar Qüds üzərində nəzarəti saxlamış, lakin xristian zəvvarların müqəddəs şəhəri ziyarət etməsinə icazə verilmişdir.
Səlahəddinin Şəxsi Xüsusiyyətləri
Səlahəddin Əyyubi sadə və təvazökar bir həyat tərzi sürmüşdür. Müsəlmanlar arasında ədalət, həmrəylik və vəhdət dəyərlərini təbliğ etmişdir. Onun humanist yanaşması, düşmənlərinə qarşı göstərdiyi mərhəmət və ədalətli idarəçilik prinsipləri bu gün də bir çox liderlər üçün nümunə olaraq qalır.
Ölümü və Mirası
Səlahəddin Əyyubi 1193-cü ildə Dəməşqdə vəfat etmişdir. Onun dəfnində göstərilən təvazökarlıq həyatı boyu mənimsədiyi prinsiplərin bir göstəricisi olmuşdur. Öldüyü zaman şəxsi sərvəti çox az idi, çünki var-dövlətini daha çox xalqın rifahına sərf etmişdi.
Səlahəddin Əyyubi kimdir? sualına cavab olaraq qeyd etmək lazımdır ki, o, sadəcə bir sərkərdə və hökmdar deyil, həm də İslam dünyasının birləşməsində mühüm rol oynayan liderdir. Onun adını tarixdə əbədi saxlayan, ədalətə və həmrəyliyə verdiyi dəyərdir.
Səlahəddin Əyyubinin Tarixi Əhəmiyyəti
- Birləşmə Siyasəti: Səlahəddin müsəlman dünyasının birliyini təmin etmişdir.
- Humanist Lider: Qüdsün geri alınmasından sonra göstərdiyi humanist yanaşma onun nüfuzunu artırmışdır.
- Əyyubilər Sülaləsi: Qurduğu dövlət uzun illər boyu İslam dünyasının inkişafına töhfə vermişdir.
- Müsəlman-Xristian Münasibətləri: O, səlib yürüşləri zamanı xristianlarla diplomatik münasibətlər quraraq sülhün qorunmasına çalışmışdır.
