Portuqaliya ilə yeganə sərhəd olan ölkə: İspaniya haqqında hər şey
Portuqaliya Qərbi Avropada yerləşən, öz tarixi, mədəniyyəti və coğrafiyası ilə diqqət çəkən bir ölkədir. Maraqlıdır ki, bu ölkənin yalnız bir sərhəd qonşusu var və o, İspaniyadır. Bu fakt Portuqaliyanı həm unikal coğrafi mövqeyə, həm də tarixi əlaqələr baxımından maraqlı bir vəziyyətə gətirir. Bu məqalədə “portuqaliya ilə yeganə sərhəd olan ölkə” mövzusu ətrafında geniş məlumat təqdim edərək, İspaniya-Portuqaliya əlaqələrini, sərhədin xüsusiyyətlərini və mədəni fərqləri müzakirə edəcəyik.
Portuqaliya və İspaniya: Coğrafi əlaqələr
Portuqaliya İber yarımadasının qərbində yerləşir və Atlantik okeanı ilə əhatə olunmuşdur. İspaniya isə yarımadanın daha böyük hissəsini təşkil edir və Avropa qitəsinin ən böyük ölkələrindən biridir. Portuqaliya və İspaniya arasında uzanan sərhəd xətti təxminən 1,214 kilometrdir və bu, Avropanın ən qədim tanınmış sərhədlərindən biridir. Maraqlıdır ki, bu sərhəd minilliklər boyunca demək olar ki, dəyişməz qalıb, bu da onun tarixi sabitliyini göstərir.
Tarixi əlaqələrin dərin kökləri
Portuqaliya ilə İspaniya arasında uzun və mürəkkəb bir tarix mövcuddur. Orta əsrlərdən etibarən, hər iki ölkə müxtəlif krallıqlar şəklində mövcud olmuş və bəzi dövrlərdə rəqabət, bəzi dövrlərdə isə əməkdaşlıq etmişlər. Portuqaliya ilə yeganə sərhəd olan ölkə olan İspaniya ilə əlaqələr xüsusilə 15-16-cı əsrlərdə dəniz imperiyalarının qurulması dövründə diqqət çəkirdi. Portuqaliya və İspaniya arasındakı Tordesillas müqaviləsi (1494) bu ölkələrin dünyanı necə bölüşdürdüyünü göstərir. Bu müqavilə Atlantik okeanını iki hissəyə ayıraraq, Portuqaliyaya Braziliya və Afrikanın şərq sahillərini, İspaniyaya isə Yeni Dünyanın böyük hissəsini verirdi.
Sərhədin xüsusiyyətləri
Portuqaliya və İspaniya sərhədi dünyada ən qədim və sülh şəraitində qorunub saxlanılan sərhədlərdən biridir. Bu sərhəd boyunca müxtəlif təbii xüsusiyyətlər mövcuddur:
- Coğrafi müxtəliflik: Sərhəd xətti Guadiana və Minho kimi çaylarla, habelə dağlarla təyin olunub.
- Qorunan təbiət parkları: Hər iki tərəfdə yerləşən milli parklar təbiət həvəskarları üçün unikal yerlərdir.
- Sərhəd qəsəbələri və körpülər: Elvas, Badajoz, Almeida kimi sərhəd şəhərləri tarixi baxımdan vacibdir. Eyni zamanda, Alqueva körpüsü kimi müasir körpülər iki ölkəni birləşdirir.
Mədəni oxşarlıqlar və fərqlər
İspaniya və Portuqaliya yaxın coğrafi mövqelərinə baxmayaraq, mədəni fərqliliklərlə də zəngindir. Hər iki ölkənin zəngin mətbəxi, musiqi ənənələri və festivalları var:
- Dil fərqi: Portuqaliyalılar portuqal dilində danışır, ispanlar isə kastiliya dilindən istifadə edir. Bu dillər yaxın görünə bilər, amma özünəməxsus xüsusiyyətlərə malikdir.
- Mətbəx: Portuqaliyada dəniz məhsulları, xüsusilə cod balığı (bacalhau) məşhurdur, İspaniyada isə paella və tapas populyardır.
- Musiqi və rəqs: Portuqaliyada fado musiqisi, İspaniyada isə flamenko rəqsi diqqət çəkir.
- Festivallar: Hər iki ölkədə müxtəlif dini və mədəni festivallar qeyd edilir, məsələn, İspaniyanın məşhur La Tomatina və ya Portuqaliyanın Festa de São João festivalları.
İqtisadi əlaqələr
Portuqaliya və İspaniya arasında iqtisadi əməkdaşlıq çox genişdir. Avropa Birliyinin üzvləri olaraq, bu ölkələr sərbəst ticarət zonası çərçivəsində bir-biri ilə sıx əlaqədədirlər. İspaniya Portuqaliyanın ən böyük ticarət tərəfdaşıdır. İspaniyadan Portuqaliyaya ixrac olunan məhsullar arasında maşınqayırma avadanlıqları, kənd təsərrüfatı məhsulları və enerji resursları üstünlük təşkil edir. Əksinə, Portuqaliyadan İspaniyaya daha çox tekstil məhsulları, şərab və konservləşdirilmiş dəniz məhsulları ixrac olunur.
Səyahət və turizm
İki ölkə arasında sərhədin olması səyahətçilər üçün də maraqlı imkanlar yaradır. Portuqaliya və İspaniya arasında sərbəst keçid mümkündür, çünki hər iki ölkə Şengen zonasına daxildir. Turistlər üçün bəzi tövsiyələr:
- Lissabon və Madrid: Hər iki paytaxt fərqli mədəniyyət və memarlıq tərzlərini nümayiş etdirir.
- Alentejo və Andalusiya: Sərhəd bölgəsində yerləşən bu regionlar tarixi qalalar və təbii gözəllikləri ilə məşhurdur.
- Douro çayı kruizləri: Portuqaliyadan başlayan və İspaniyaya qədər uzanan bu kruizlər unikal təcrübədir.
Mədəni və siyasi əməkdaşlıq
Portuqaliya və İspaniya arasındakı əməkdaşlıq yalnız iqtisadiyyatla məhdudlaşmır. Hər iki ölkə Avropa İttifaqı, NATO kimi beynəlxalq təşkilatlarda birgə çalışır və bir çox qlobal məsələlərdə eyni mövqedən çıxış edir. Bundan əlavə, mədəniyyət mübadilələri, birgə sərgilər və konfranslar iki ölkə arasında mövcud olan dostluq münasibətlərinin göstəricisidir.
Sərhədin gələcəyi
Sərhəddə regional inkişaf layihələrinin həyata keçirilməsi, xüsusilə turizm və kənd təsərrüfatı sahəsində əməkdaşlıq, hər iki ölkənin marağındadır. İqlim dəyişikliyi ilə mübarizə və sərhəd boyunca təbii mühitin qorunması da prioritet məsələlərdən biridir. Portuqaliya ilə yeganə sərhəd olan ölkə olan İspaniyanın bu mövzuda Portuqaliya ilə əməkdaşlıq etməsi hər iki ölkə üçün faydalıdır.
