Bloq

Məmməd Əmin Rəsulzadə Kimdir? | Azərbaycan Tarixinin Lideri

Məmməd Əmin Rəsulzadə, Azərbaycanın tarixində və milli azadlıq hərəkatında mühüm rol oynayan görkəmli siyasətçi, yazıçı və publisistdir. O, 20-ci əsrdə Azərbaycanın milli müstəqillik uğrunda mübarizəsinin simvolu olmuşdur. Rəsulzadənin adı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurulması ilə bağlı ən çox hallanan adlardan biridir. Onun həyat yolu, fəaliyyəti və mirası bu gün də xalqımız üçün ilham mənbəyidir.


İlk Addımlar və Təhsili

Məmməd Əmin Rəsulzadə 31 yanvar 1884-cü ildə Bakı yaxınlığındakı Novxanı kəndində dünyaya göz açıb. Ailəsi ziyalı təbəqəyə məxsus idi, bu isə onun intellektual inkişafına və təhsilinə böyük təsir göstərdi.

  • İlk təhsilini Bakıda almışdır.
  • Daha sonra siyasi və mədəni biliklərini artırmaq üçün özünü müxtəlif müstəqil araşdırmalara həsr etmişdir.
  • Rəsulzadənin ilk yazıları gənc yaşlarından “Həyat” qəzetində dərc olunmağa başlamışdır. Onun publisistikası Azərbaycan xalqının problemlərinə və milli azadlıq ideyalarına həsr olunmuşdur.

Siyasi Fəaliyyətin Başlanğıcı

Məmməd Əmin Rəsulzadə 1902-ci ildə ilk siyasi təşkilatını, “Müsəlman Gənclər Təşkilatı”-nı yaratdı. Bu təşkilatın məqsədi Azərbaycan xalqının hüquqlarını müdafiə etmək və milli şüuru inkişaf etdirmək idi. 1905-ci il Rusiya inqilabı zamanı o, daha aktiv şəkildə siyasi proseslərdə iştirak etməyə başladı və azərbaycanlıların hüquqlarını qorumağa çalışdı.

Rəsulzadənin əsas məqsədlərindən biri xalqın milli kimliyini bərpa etmək və Azərbaycanın müstəqil dövlət kimi mövcudluğunu təmin etmək idi. Bu hədəfə çatmaq üçün o, həm yerli, həm də beynəlxalq səviyyədə mübarizə aparmışdır.


Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Qurulması

Rəsulzadənin siyasi fəaliyyətinin zirvəsi 1918-ci ildə baş verdi. 28 may 1918-ci ildə o, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan edilməsində əsas rolu oynadı. Bu, müsəlman şərqində ilk demokratik respublika idi.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti:

  • Qadınlara səsvermə hüququ verən ilk müsəlman ölkəsi oldu.
  • Parlamentarizm prinsiplərini tətbiq etdi.
  • Təhsil və mədəniyyət sahəsində islahatlara başladı.

Məmməd Əmin Rəsulzadə həmin dövrdə Cümhuriyyətin ideoloji liderlərindən biri idi. Onun məşhur “Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz!” ifadəsi milli mübarizənin əsas şüarına çevrilmişdir.


Mühacirət Həyatı

1920-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti bolşeviklərin işğalına məruz qaldı. Bu hadisədən sonra Rəsulzadə həbs olunsa da, qısa müddət sonra azad edilərək mühacirətə getdi. O, əvvəlcə Türkiyəyə, daha sonra Avropaya və digər ölkələrə səyahət etdi. Mühacirət illərində də milli mübarizədən əl çəkmədi.

Rəsulzadə bir sıra beynəlxalq tədbirlərdə Azərbaycan xalqının hüquqlarını müdafiə etmiş, işğal olunmuş Azərbaycanın azadlığı üçün mübarizəsini davam etdirmişdir.


Ədəbiyyat və Jurnalistika Sahəsində Fəaliyyəti

Rəsulzadə təkcə siyasətçi deyil, həm də məhsuldar yazıçı və publisist idi. Onun əsərləri və məqalələri milli azadlıq ideyalarını təbliğ edir və xalqın maariflənməsinə töhfə verirdi. O, “Açıq Söz” adlı qəzetin redaktoru olmuş və burada milli ideologiyanın yayılmasına böyük diqqət yetirmişdir.

Əsas əsərləri:

  • “Azərbaycan Respublikasının Tarixi”
  • “Çağdaş Azərbaycan Ədəbiyyatı”
  • “Əsrimizin Səyavuşu”

Rəsulzadənin əsərləri xalqın milli ruhunu oyatmaq və müstəqillik ideyalarını geniş kütlələrə çatdırmaq məqsədi güdürdü.


İrs və Miras

Məmməd Əmin Rəsulzadənin irsi bu gün də Azərbaycan xalqının milli azadlıq ruhunun tərkib hissəsidir. Onun ideyaları və fəaliyyəti:

  • Azərbaycan xalqının müstəqillik arzularını canlandırdı.
  • Gələcək nəsillərə milli şüur və azadlıq uğrunda mübarizə ruhu aşıladı.
  • Milli həmrəyliyin və demokratik dəyərlərin əsasını qoydu.

Məmməd Əmin Rəsulzadənin Azərbaycandakı Rolu

Bu gün Rəsulzadənin adı Azərbaycanın hər yerində hörmətlə yad edilir. Onun fəaliyyəti və ideyaları müstəqil Azərbaycan Respublikasının yaranmasında əvəzolunmaz rola malikdir. Bakıda onun adına küçələr, məktəblər və xatirə lövhələri mövcuddur.

Rəsulzadənin mirası:

  1. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurulmasında liderlik.
  2. Milli azadlıq hərəkatının təməl daşlarının qoyulması.
  3. Gələcək nəsillərə müstəqillik arzusu ilə yaşamaq nümunəsi.

Related Articles

Bir cavab yazın

Sizin e-poçt ünvanınız dərc edilməyəcəkdir. Gərəkli sahələr * ilə işarələnmişdir

Back to top button