Che Guevara Kimdir? İnqilabçıdan Əfsanəyə
Che Guevara, tam adıyla Ernesto Guevara de la Serna, XX əsrin ən tanınmış inqilabçılarından biridir. O, təkcə Latın Amerikasında deyil, dünya miqyasında da azadlıq, bərabərlik və sosial ədalət uğrunda mübarizənin simvoluna çevrilib. Onun həyatı, fikirləri və fəaliyyəti geniş müzakirələrə səbəb olub və fərqli baxış bucaqlarından qiymətləndirilib. Che Guevara kimdir? Bu suala cavab tapmaq üçün onun həyatına və mirasına daha dərindən nəzər salaq.
İlk İllər və Təhsil
Che Guevara 14 iyun 1928-ci ildə Argentinanın Rosario şəhərində anadan olub. Ailəsi orta sinifdən idi və onun intellektual inkişafına böyük önəm verirdi. Erkən yaşlarından kitab oxumağı sevən Che, fəlsəfə, ədəbiyyat və siyasətlə maraqlanırdı. Hələ məktəb illərində sosial problemlərə qarşı həssaslığı ilə seçilirdi.
Che tibb fakültəsində təhsil aldı və həkim olmaq arzusu ilə yola çıxdı. Universitet illərində Latın Amerikasının müxtəlif ölkələrinə səyahət edərək yoxsulluğun və sosial ədalətsizliyin acı reallıqları ilə tanış oldu. Bu təcrübələr onun dünyagörüşünü formalaşdırdı və gələcək inqilabi fəaliyyətinə zəmin hazırladı.
İnqilabi Yola Başlanğıc
Che Guevara’nın inqilabi həyatına təsir edən ən mühüm hadisələrdən biri 1954-cü ildə Qvatemalada yaşandı. Burada ABŞ tərəfindən dəstəklənən çevriliş nəticəsində demokratik seçilmiş hökumət devrildi. Bu hadisə Che-nin imperializmə qarşı dərin nifrətini daha da gücləndirdi. O, Qvatemalada olarkən Fidel və Raul Castro qardaşları ilə tanış oldu və Kubadakı Batista rejiminə qarşı mübarizədə iştirak etmək qərarı verdi.
Kuba İnqilabı və Che Guevara
Che Guevara’nın həyatı ən çox Kuba İnqilabı ilə bağlıdır. 1956-cı ildə Fidel Castro ilə birlikdə Granma gəmisi ilə Kuba sahillərinə gəldi və burada Batista rejiminə qarşı gerilla müharibəsinə başladı. Che-nin təşkilatçılıq bacarığı, strateji düşüncəsi və qətiyyəti onu inqilabın əsas liderlərindən birinə çevirdi.
1959-cu ildə Batista rejimi devrildikdən sonra Che Guevara Kuba hökumətində müxtəlif vəzifələrdə çalışdı. Onun maliyyə naziri vəzifəsində olması və sənaye inkişafına verdiyi töhfələr, həmçinin dünya miqyasında sosializm ideyalarını yaymaq səyləri diqqət çəkdi.
Che Guevara’nın İdeologiyası
Che Guevara’nın ideologiyası Marksizm-Leninizm prinsiplərinə əsaslanırdı. O, sosialist iqtisadiyyatın inkişafını, yoxsulluğun aradan qaldırılmasını və bərabərliyin təmin olunmasını əsas prioritetlər kimi qəbul edirdi. Onun “Yeni İnsan” konsepsiyası, sosialist cəmiyyətlərin formalaşdırılması üçün mənəvi və etik dəyərlərə böyük önəm verməsini ifadə edirdi.
Eyni zamanda, Che imperializmə qarşı mübarizəni insanlığın azadlığı üçün vacib şərt hesab edirdi. Bu fikirlər onu təkcə Latın Amerikasında deyil, Afrika və Asiya ölkələrində də inqilabçı hərəkatlara dəstək verməyə sövq etdi.
Boliviya və Son Günlər
Che Guevara’nın son döyüşü Boliviyada baş verdi. O, burada kəndliləri və işçiləri təşkil edərək inqilab yaratmaq istəyirdi. Lakin bu səylər uğursuzluqla nəticələndi. Boliviya ordusu və ABŞ-ın Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi (CIA) tərəfindən izlənilən Che, 1967-ci ildə həbs olundu və 9 oktyabrda edam edildi. Onun ölümü dünya miqyasında böyük rezonans doğurdu və onu əfsanəyə çevirdi.
Che Guevara’nın Mirası
Che Guevara kimdir? Bu suala cavab verərkən, onun mirasına nəzər salmamaq mümkün deyil. Che təkcə siyasi lider kimi deyil, həm də mədəni simvol olaraq qalır. Onun portreti və adı azadlıq mübarizəsinin, imperializmə qarşı dirənişin simvoluna çevrilib. Tənqidçilər onun metodlarını və nəticələrini müzakirə etsələr də, tərəfdarları Che-ni bərabərlik və ədalət uğrunda mübarizənin ilham mənbəyi kimi görür.
Che Guevara’nın fikirləri və fəaliyyəti günümüzdə də aktualdır. Onun yazdığı kitablar, xüsusən də “Gerilla Müharibəsi” əsəri, inqilabi strategiyalarla maraqlananlar üçün dəyərli mənbədir.
Che Guevara’nın Şəxsi Xüsusiyyətləri
Che Guevara təkcə siyasətçi və döyüşçü deyildi. O, eyni zamanda humanist, yazıçı və fotoqraf idi. İnsanların həyatını yaxşılaşdırmaq arzusu ilə hərəkət edən Che, təvazökar və prinsipial şəxsiyyəti ilə tanınırdı. Onun həyat yoldaşı Aleida March və uşaqları ilə olan münasibətləri də diqqətəlayiqdir.
