Tofiq Bəhramov kimdir? Futbol Əfsanəsinin Həyatı və İrsi
Tofiq Bəhramov Azərbaycan futbolunun ən böyük simalarından biridir. Azərbaycan xalqının fəxri olaraq tanınan Tofiq Bəhramov, dünya futbol tarixində özünəməxsus yer tutmuşdur. Onun adı təkcə Azərbaycanda deyil, beynəlxalq miqyasda da böyük hörmətlə çəkilir. Bu yazıda onun həyatı, karyerası və dünya futboluna töhfələri haqqında ətraflı danışacağıq.
Erkən Həyatı və Futbola İlk Addımları
Tofiq Bəhramov 1925-ci il 29 yanvarda Bakıda anadan olmuşdur. Uşaqlıq illərindən futbola olan marağı onu idman dünyasına yaxınlaşdırdı. Gənc yaşlarında müxtəlif futbol klublarında oynayaraq öz bacarığını nümayiş etdirdi. Lakin, futbolçu karyerası ağır zədə səbəbindən erkən sona çatdı. Bu hadisə onun futboldan uzaqlaşmasına səbəb olmadı, əksinə, onu başqa bir istiqamətdə inkişaf etməyə sövq etdi.
Hakimlik Karyerasının Başlanğıcı
Tofiq Bəhramov futbol hakimliyi sahəsində öz sözünü demiş şəxsdir. O, 1951-ci ildə hakimlik karyerasına başlamış və qısa zamanda istedadı ilə fərqlənmişdir. Ədalətli və peşəkar yanaşması sayəsində Tofiq Bəhramov tez bir zamanda SSRİ-nin ən tanınmış hakimlərindən biri oldu. Beynəlxalq futbol federasiyası (FİFA) tərəfindən tanınan Tofiq Bəhramov 1964-cü ildən beynəlxalq oyunlarda hakimlik etməyə başladı.
Dünya Futbolunda Əfsanəvi An
Tofiq Bəhramovun adını dünya futboluna yazdıran ən önəmli hadisə 1966-cı il Dünya Kuboku final oyunu ilə bağlıdır. İngiltərə ilə Qərbi Almaniya arasında keçirilən bu oyunda o, yan xətt hakimi kimi iştirak edirdi. Əfsanəvi epizod 98-ci dəqiqədə baş verdi: İngiltərəli futbolçu Ceff Hurstun vurduğu zərbə nəticəsində top dirəyə dəyib yerə düşdü və mübahisəli qol epizodu yarandı. Tofiq Bəhramov bu qolu qeydə aldı, və nəticədə İngiltərə oyunda qalib gəldi. Bu qərar dünya futbol tarixində ən çox müzakirə olunan anlardan biri oldu.
“O qolu necə təsdiqlədi?” sualı illərdir müzakirə mövzusudur. Tofiq Bəhramov özü bu hadisə haqqında danışarkən, qərarının yalnız və yalnız topun vəziyyətinə əsaslandığını və obyektiv olduğunu vurğulamışdır. Bu hadisə onu “Wembley Hakimi” adı ilə məşhur etdi.
Azərbaycan Futboluna Töhfələri
Tofiq Bəhramov təkcə beynəlxalq arenada deyil, həm də Azərbaycan futbolunun inkişafında mühüm rol oynamışdır. O, gənc futbolçulara dəstək göstərmiş, hakimlərin hazırlanmasına və futbolun populyarlaşdırılmasına böyük töhfələr vermişdir. Onun adı ilə bağlı olan Bakıdakı Tofiq Bəhramov adına Respublika Stadionu, Azərbaycan futbolunun əsas simvollarından biri sayılır. Bu stadion onun adına verilərək, xalqın ona olan sevgisini və minnətdarlığını əks etdirir.
Şəxsi Həyatı və İrsi
Tofiq Bəhramov hər zaman sadəliyi və dürüstlüyü ilə tanınmışdır. O, futbolu yalnız idman kimi deyil, həm də bir ədalət və dürüstlük nümunəsi kimi qəbul edirdi. Hakimlik illərində heç vaxt şəxsi maraqlarını ön plana çəkməmiş, həmişə obyektiv qərarlar verməyə çalışmışdır.
Tofiq Bəhramov kimdir? sualına cavab vermək üçün, onu sadəcə bir hakim kimi deyil, eyni zamanda Azərbaycan futbolunun qürur mənbəyi kimi tanımaq lazımdır. Onun əməyi və irsi təkcə Azərbaycan xalqı üçün deyil, bütün futbol ictimaiyyəti üçün böyük dəyər daşıyır.
Tofiq Bəhramovun Qazandığı Nüfuz
Tofiq Bəhramovun qazandığı mükafatlar və beynəlxalq səviyyədə aldığı tanınmalar onun peşəkarlığını bir daha təsdiq edir. O, futbol hakimləri arasında yüksək nüfuz sahibi idi və onun haqqında yazılan kitablar, çəkilən sənədli filmlər onun mirasının nə qədər önəmli olduğunu göstərir.
2004-cü ildə Tofiq Bəhramovun adına həsr olunmuş abidə Wembley Stadionunun qarşısında ucaldıldı. Bu, beynəlxalq futbol dünyasının ona verdiyi qiymətin ən böyük nümunələrindən biridir.
Tofiq Bəhramovun Azərbaycan Xalqı Üçün Mənası
Tofiq Bəhramov Azərbaycan xalqı üçün yalnız bir idmançı və ya hakim deyildi; o, millətin simvolu idi. Onun dürüstlüyü, peşəkarlığı və Azərbaycan futboluna sevgisi xalqın yaddaşında əbədi olaraq qalacaq. Tofiq Bəhramov kimdir? sualına cavab olaraq, onun Azərbaycan futbolu və dünya idman tarixi üçün əvəzsiz bir şəxsiyyət olduğunu demək kifayətdir.
