12 İmam Kimdir? Tarixi və Əhəmiyyəti
12 İmam, İslamın şiə məzhəbində böyük əhəmiyyətə malik olan dini və tarixi şəxsiyyətlərdir. Onlar Allahın bəşəriyyətə göndərdiyi seçilmiş şəxslər kimi qəbul edilir və Peyğəmbər Məhəmmədin (s.a.s) nəsli olan Əhli-Beyt vasitəsilə davam edən ilahi rəhbərlik zəncirini təmsil edirlər. Şiə inanclarına görə, bu imamlar dini, mənəvi və əxlaqi rəhbərlərdir və onların həyatı müsəlmanlar üçün nümunə təşkil edir.
Bu yazıda, 12 İmamın kim olduğu, onların rolu, əhəmiyyəti və şiə məzhəbindəki mövqeyi barədə ətraflı məlumat veriləcək.
12 İmamın Tarixi Mənşəyi
Şiə inanclarına görə, Peyğəmbər Məhəmməd (s.a.s) özündən sonra rəhbərlik etməyi Əhli-Beytə, yəni onun ailəsinə həvalə etmişdir. Bu nəsil Hz. Əli ilə başlayır və 12-ci İmamla sona çatır. 12 İmamların siyahısı belədir:
- Hz. Əli ibn Əbu Talib – Peyğəmbərin kürəkəni və ilk imam.
- İmam Həsən ibn Əli – Hz. Əlinin oğlu və Peyğəmbərin nəvəsi.
- İmam Hüseyn ibn Əli – Məşhur Kərbəla hadisəsinin qəhrəmanı.
- İmam Zeynülabidin (Əli ibn Hüseyn) – Hüseynin oğlu və dərin mənəviyyatı ilə tanınır.
- İmam Məhəmməd Baqir – Elm və təhsil sahəsində görkəmli şəxsiyyət.
- İmam Cəfər Sadiq – Şiə fiqhinin əsasını qoyan imam.
- İmam Musa Kazim – Ədaləti və səbirli xarakteri ilə tanınır.
- İmam Əli Rza – Xorasanda dəfn edilən imam.
- İmam Məhəmməd Təqi – İslamın mənəvi dəyərlərini yaymaqda mühüm rol oynayıb.
- İmam Əli ən-Nəqi – Sadəliyi və təvazökarlığı ilə seçilir.
- İmam Həsən Əskəri – İmamların on birincisi və gizli rəhbərlik dövrünün başlanğıcını qoyan şəxsiyyət.
- İmam Məhdi (Muhəmməd ibn Həsən) – Gizli dövrün imamı və xilaskar kimi qəbul edilir.
İmamların Əhəmiyyəti
12 İmam kimdir? Bu sualın cavabında onların hər birinin müsəlmanların dini və ictimai həyatında əhəmiyyətli rola malik olduğunu vurğulamaq vacibdir. Şiə inanclarına görə, imamlar yalnız dini rəhbərlər deyil, həm də cəmiyyətin əxlaqi və sosial tərəqqisinə töhfə verən şəxsiyyətlərdir.
İlahi Rəhbərlik
İmamlar Allah tərəfindən seçilmiş ilahi rəhbərlər hesab olunur. Onlar yalnız dini məsələlərdə deyil, həm də sosial ədalət və insan haqları ilə bağlı məsələlərdə də bəşəriyyətə nümunə göstərirlər.
Elm və Mənəviyyat
İmamların elm sahəsindəki töhfələri genişdir. Xüsusən, İmam Cəfər Sadiq və İmam Məhəmməd Baqir elm və təhsilin inkişafında mühüm rol oynamışlar. Onların tədris etdiyi dərslər təkcə dini bilikləri deyil, həm də elm, fəlsəfə və təbiət elmlərini əhatə edirdi.
Kərbəla Hadisəsi və İmam Hüseynin Rolu
12 İmamların arasında İmam Hüseynin xüsusi yeri var. Kərbəla döyüşü zamanı İmam Hüseyn ədalət uğrunda mübarizə apararaq şəhid olmuşdur. Bu hadisə şiə məzhəbinin formalaşmasında mühüm rol oynamış və İslam tarixinə dərin iz buraxmışdır.
İmam Hüseynin mübarizəsi haqsızlığa qarşı çıxmağın və ədalət uğrunda mübarizənin simvolu olmuşdur. Şiələr bu hadisəni hər il Aşura günü yad edir və onun əhəmiyyətini vurğulayır.
İmam Məhdi və Onun Rəhbərliyi
12-ci İmam Məhdi şiə inanclarına görə, hələ də sağdır və Allahın iradəsi ilə bir gün dünyaya qayıdaraq ədaləti bərpa edəcək. Bu inanc, İmam Məhəmməd ibn Həsənin 872-ci ildə qeybə çəkildiyi dövrdən başlayır və şiə məzhəbində mühüm əqidə kimi qəbul edilir.
İmam Məhdi xilaskar kimi tanınır və onun qayıdışı ilə bağlı müxtəlif dini mərasimlər keçirilir. Şiə inanclarına görə, İmam Məhdi cəmiyyətin əxlaqi və sosial bərabərliyini bərpa edəcək.
Şiə və Sünni Məzhəblərində İmamlıq
Şiələr 12 İmamın ilahi rəhbərliyinə inanarkən, sünni müsəlmanlar imamı daha çox namaz qıldıran dini şəxsiyyət kimi görürlər. Bu fərq, məzhəblər arasındakı əsas teoloji ayrılıqlardan biridir.
